Fréttir

Grein Gústafs Adolfs Skúlasonar í Morgunblaðinu:

Að undanförnu hafa verið haldnir nokkrir íbúafundir um skipulagsmál í sveitarfélögum sem liggja að fyrirhuguðum virkjunum í Þjórsá. Af myndum og fréttum að dæma virðist hins vegar sem háværasta fólkið á þessum fundum séu óvart ekki íbúar viðkomandi sveitarfélaga. Fulltrúar ýmissa samtaka sem kenna sig við náttúruvernd virðast stunda að skipuleggja leiðangra á þessa fundi, leggja þar jafnvel fram ályktanir sínar og hafa sig þar mikið í frammi, enda athygli fjölmiðla tryggð. Athyglisvert er að oft eru talsmenn þessara sömu samtaka öðrum áhugasamari um það sem þeir kalla íbúalýðræði. Einhverra hluta vegna virðist þó sem þetta mikla áhugafólk um íbúalýðræði treysti íbúum viðkomandi sveitarfélaga ákaflega illa til að ráða sínum ráðum sjálfir. Á þessum fundum hafa meðal annars atvinnuuppbygging og verðmætasköpun verið til umfjöllunar. Engu að síður hafa samtök í atvinnulífi hingað til metið það sem svo að íbúafundir sveitarfélaga, haldnir að frumkvæði sveitarstjórna, séu einmitt vettvangur íbúa viðkomandi sveitarfélaga til að ráða sínum ráðum í friði – enda íbúarnir hverju sinni fullfærir um það.

Á fundi innkaupanefndar Samorku ,var í dag, 28. júní ákveðið að ganga til samninga við Sandblástur og Málmhúðun ehf á Akureyri um innkaup á ljósastaurum fyrir dreifiveitur Samorku.
Myndin er tekin þegar samkomulagið var handsalað.

Grein Gústafs Adolfs Skúlasonar, aðstoðarframkvæmdastjóra Samorku, í Morgunblaðinu:

Öruggt framboð á raforku, samdráttur í losun koltvísýrings og aukin samtvinnun markaða yfir landamæri, samhliða sívaxandi eftirspurn eftir raforku. Þetta eru mikilvæg verkefni sem Evrópuríkin standa frammi fyrir á sviði raforkumála og þetta voru jafnframt helstu umræðuefni ársfundar Eurelectric, Evrópusamtaka rafiðnaðarins, í Antwerpen á dögunum. Mismunandi áherslur eru uppi um æskilega forgangsröðun þessara þriggja verkefna og engan veginn ljóst að aðgerðir vegna eins verkefnanna styrki stöðuna gagnvart hinum.

Mörg Evrópuríki eru mjög háð innfluttu eldsneyti til raforkuframleiðslu. Misjöfn samskipti við sum helstu útflutningsríki á olíu og gasi eru þess vegna, ásamt mismunandi afstöðu gagnvart nýtingu kjarnorkunnar, meðal helstu ástæðna þess að margir setja spurningarmerki við öryggi í raforkuframboði samfara sívaxandi eftirspurn. Þá hefur Evrópusambandið sett sér háleitt markmið um heildarhlutfall endurnýjanlegra orkugjafa árið 2020 (20% af allri orkunotkun, hlutfallið er 7% í ESB í dag en 72% á Íslandi). Á ársfundi Eurelectric voru uppi miklar efasemdir um þetta markmið, nema hugsanlega ef gríðarlega miklu yrði kostað til, til dæmis í formi rannsókna og þróunar. Innan ESB eru nú um 15% raforku framleidd með endurnýjanlegum orkugjöfum og vegur vatnsaflið þar lang þyngst. Rúmur þriðjungur raforkunnar er framleiddur með kjarnorku og afgangurinn með brennslu jarðefnaeldsneytis á borð við kol, gas og olíu, en losun koltvísýrings í andrúmsloftið stafar öðru fremur af brennslu slíkra efna. Á Íslandi er nánast öll raforka framleidd með endurnýjanlegum orkugjöfum, eða um 99,9%.

Nýta þurfi alla orkumöguleika
Í stefnumörkun sinni segja Eurelectric hægt að ná verulegum árangri á öllum þessum sviðum ef horft sé til langs tíma, eða til ársins 2050. Samtökin leggja áherslu á að nýta beri alla möguleika til orkuöflunar og nefna kjarnorku annars vegar og hins vegar vatnsafl og aðra endurnýjanlega orkugjafa í því sambandi. Þá verði að gera stórátak í þágu raforkusparnaðar annars vegar og á sviði rannsókna og þróunar hins vegar. Loks þurfi að stórbæta regluumhverfi ESB sem í dag hamlar verulega samkeppni yfir landamæri enda víðs fjarri að hægt sé að tala um raunverulegan innri markað á sviði raforku.

Það var afar fróðlegt fyrir íslensku fulltrúana að taka þátt í störfum fundarins. Eflaust getum við dregið gagnlega lærdóma af reynslu einhverra annarra Evrópuríkja þegar kemur að markaðs- og samkeppnismálum á innanlandsmarkaði fyrir raforku, þótt ekki eigum við beinna hagsmuna að gæta hvað varðar þróun samevrópsks raforkumarkaðar (hér er ekki ætlunin að ræða hugmyndir um sæstreng). Þá er orkusparnaður göfugt markmið hvar sem er og rannsóknir og þróun í því skyni og í skyni minnkandi losunar á koltvísýringi eru mikilvæg verkefni hérlendis sem annars staðar. Blessunarlega erum við þó í ólíkt betri stöðu en þessi nágrannaríki okkar þegar kemur að spurningunum um hlutfall endurnýjanlegra orkugjafa og öryggi í framboði á raforku. Þarna standa mörg Evrópuríki frammi fyrir miklum áskorunum, en geta einungis látið sig dreyma um þá sterku stöðu sem við Íslendingar njótum.

Á ársfundi Eurelectric, Evrópusamtaka rafiðnaðarins, í Antwerpen á dögunum tók Hans ten Berge við starfi framkvæmdastjóra af Paul Bulteel, sem gegnt hafði starfi framkvæmdastjóra í áratug. Hans ten Berge er fæddur árið 1951 í Hollandi og nam efnafræði og viðskiptafræði við þarlenda háskóla í Eindhoven og Delft. Hann hefur starfað fyrir fjölda alþjóðlegra fyrirtækja á sviði efnaiðnaðar en starfaði frá árinu 1998 hjá Eneco Energie í Hollandi. Þá hefur ten Berge árum saman gegn formennsku í nefnd Eurelectric um markaðsmál.

Rafael Miranda, forseti Eurelectric, bauð ten Berge velkominn á fundinum og óskaði honum velgengni í starfi. Jafnframt þakkaði hann fráfarandi framkvæmdastjóra mikið og gott starf í þágu samtakanna og ekki síst fyrir að hafa tryggt Eurelectric lykilstöðu sem samráðsaðila stofnana Evrópusambandsins á sviði raforkumála.

Grein Gústafs Adolfs Skúlasonar, aðstoðarframkvæmdastjóra Samorku, í Fréttablaðinu:

Oft er gagnrýnt að trúnaður skuli ríkja um hvert raforkuverðið nákvæmlega sé í samningum íslenskra orkufyrirtækja vegna stóriðju. Þessi gagnrýni er kannski skiljanleg í því ljósi að orkufyrirtækin eru nær alfarið í eigu opinberra aðila. Almenna reglan í rekstri fyrirtækja er hins vegar sú að gerðir eru samningar við önnur fyrirtæki sem trúnaður ríkir um. Ástæðan er einföld og snýr að samningsstöðu fyrirtækjanna við aðra sambærilega viðskiptavini í nútíð og framtíð. Þótt orkufyrirtækin séu að mestu í opinberri eigu eru þau engu að síður rekin á samkeppnisgrunni og starfa á samkeppnismarkaði. Stefnan um trúnað í þessu samhengi þjónar best hagsmunum orkufyrirtækja og eigenda þeirra í samningaviðræðum við erlenda raforkukaupendur, þótt draga megi ályktanir um orkuverðið út frá þekktum stærðum.

Mörg íslensk fyrirtæki eru með samninga við orkufyrirtækin um raforkukaup. Innihald þeirra samninga er eðli málsins samkvæmt ekki öllum aðgengilegt á samkeppnismarkaði. Ríkisútvarpið ohf. er dæmi um fyrirtæki í opinberri eigu. Almenningur hefur ekki aðgang að öllum samningum sem það fyrirtæki gerir.

Arðsemin aðalatriðið
Verðið á raforku til álfyrirtækja er tengt heimsmarkaðsverði á áli og háð gengi á Bandaríkjadal. Gengi hans er fremur lágt um þessar mundir en álverð mjög hátt. Verðið á hins vegar ekki að skipta eigendur meginmáli, heldur arðsemin. Um hana höfum við greinargóðar upplýsingar frá þeim fyrirtækjum sem selja raforku til stóriðju. Samningarnir við hina erlendu raforkukaupendur eru sameiginleg niðurstaða kaupenda og seljenda um arðbær viðskipti og verðmætasköpun.

Á Íslandi er verð á raforku til almennings með því lægsta sem gerist á Vesturlöndum, en raforkuverð til stóriðju er hér í meðallagi á heimsvísu. Stórir samningar um sölu á raforku til stóriðju hafa gert íslenskum orkufyrirtækjum kleift að virkja með hagkvæmari hætti sem aftur þýðir að þau geta selt almennum neytendum raforku og heitt vatn á lægra verði en ella.

Inngangsávarp Franz Árnasonar, formanns Samorku, í blaðinu Íslensk orka sem gefið er út af fyrirtækinu Landi og sögu ehf. og dreift er með Morgunblaðinu:

Orkumálin eru ofarlega á dagskrá ríkisstjórna og ríkjabandalaga um heim allan, ekki síst í samhengi við baráttuna gegn hlýnun lofthjúpsins. Vandinn sem þar er við að etja er ekki síst til kominn vegna brennslu á jarðefnaeldsneyti – kolum, olíu og gasi – og þeirrar losunar gróðurhúsalofttegunda sem slíkri brennslu fylgir. Þá eru víða uppi vaxandi áhyggjur af ótryggu framboði á mikilvægum orkugjöfum, til dæmis gasi. Við Íslendingar erum hins vegar svo lánsöm að búa að ríkulegum endurnýjanlegum orkulindum.

Hrein orka á Íslandi
Á Íslandi er hlutfall endurnýjanlegra innlendra orkugjafa í heildar orkunotkun 72%, en um 7% innan Evrópusambandsins og um 13% á heimsvísu. Vegna losunar gróðurhúsalofttegunda við brennslu á jarðefnaeldsneyti er nú á alþjóðavettvangi lögð mikil áhersla á aukinn hlut endurnýjanlega orkugjafa, sem losa engar eða hverfandi litlar gróðurhúsalofttegundir út í andrúmsloftið. Þarna er Ísland í einstakri stöðu á heimsvísu. Íslensk orkufyrirtæki leggja jafnframt áherslu á að umgangast landið með virðingu og að tekið sé tillit til náttúru og umhverfis í allri starfseminni.

Þekkingariðnaður í útrás
Mikil þekking hefur byggst upp hérlendis á nýtingu endurnýjanlegra orkulinda og sem dæmi má nefna að á liðnu ári voru unnin 500 ársverk verk- og tæknifræðinga á vegum íslenskra orku- og veitufyrirtækja. Afar ánægjulegt hefur verið að fylgjast með því að undanförnu hvernig íslensk orkufyrirtæki, fjármálafyrirtæki og verkfræðifyrirtæki hafa verið að sækja í sig veðrið í útrás á grundvelli þessarar þekkingar. Þá hefur íslenska háskólasamfélagið heldur betur tekið við sér varðandi möguleika á þessu sviði í samstarfi við íslensk orkufyrirtæki og virta erlenda háskóla. Tækifærin eru ótvíræð enda fer eftirspurnin eftir endurnýjanlegum orkugjöfum sífellt vaxandi.

Náttúruvernd og nýting orkulinda
Mikil umræða hefur farið fram hérlendis undanfarin ár um jafnvægi milli nýtingar á orkulindum annars vegar og náttúruverndar hins vegar. Flestir ef ekki allir munu sammála um mikilvægi verndunar. Jafnframt viljum við halda áfram að nýta okkar ríku auðlindir. Verði það ekki gert náum við ekki að viðhalda og þróa áfram þá miklu þekkingu sem við búum yfir á sviði nýtingar endurnýjanlegra orkulinda og halda þannig áfram að bæta lífskjör í landinu.

Lágt raforkuverð
Vel hefur tekist til með uppbyggingu raforkukerfis í okkar dreifbýla landi. Á Íslandi er verð á raforku til almennings með því lægsta sem gerist á Vesturlöndum, en raforkuverð til stóriðju er hér í meðallagi á heimsvísu. Stórir samningar um sölu á raforku til stóriðju hafa gert íslenskum orkufyrirtækjum kleift að virkja með hagkvæmari hætti sem aftur þýðir að þau geta selt almennum neytendum raforku á lægra verði en ella og veitt betri þjónustu vegna öflugra raforkukerfis. Þá er ljóst að kynding með jarðhita hefur um áratugaskeið sparað Íslendingum fleiri milljarða króna á ári sem annars færu í innflutning á olíu til kyndingar, með tilheyrandi mengun. Endurnýjanlegir orkugjafar eru uppspretta mikilla verðmæta hér á landi auk almennra lífsgæða og þeir menga ekki andrúmsloftið eins og gildir því miður um orkugjafa í flestum öðrum löndum.

Hátt í eitt hundrað þúsund manns heimsækja íslensk orku- og veitufyrirtæki á ári hverju, einkum virkjanir. Aðdráttaraflið er nýting endurnýjanlegra orkugjafa og þær tæknilegu lausnir sem þróaðar hafa verið í því sambandi. Mörg orku- og veitufyrirtæki hafa enda lagt áherslu á að bæta innviði ferðamennsku og útivistar á virkjunarsvæðum og víðar. Nýlega greindi Samorka frá því að á árunum 2001-2006 greiddu orku- og veitufyrirtæki á Íslandi samtals rúman milljarð króna vegna sérstakra verkefna á eigin vegum á sviði umhverfismála, svo sem vegna landbætingar, göngustígagerðar og hreinsunarverkefna.

Hellisheiðavirkjun mun hafa mikla fjölgun í för með sér
Nesjavallavirkjun heimsækja nú um 25 þúsund manns á ári hverju og Orkuveita Reykjavíkur gerir ráð fyrir að margfalt fleiri muni á næstu árum heimsækja Hellisheiðavirkjun, þar sem tekið verður á móti ferðamönnum allt árið um kring, frá og með miðju þessu sumri. Þá tekur Landsvirkjun samtals á móti um 30 þúsund gestum á ári hverju í nokkrum virkjunum á landinu og í Végarði, upplýsingamiðstöð fyrirtækisins í Fljótsdal. Samtals heimsækja hátt í tíu þúsund manns Svartsengi og Reykjanesvirkjun á ári hverju og þá heimsækja þúsundir ferðamanna ýmsar aðrar virkjanir um land allt, til dæmis Fjarðaselsvirkjun á Seyðisfirði, Mjólkárvirkjun í botni Borgarfjarðar og Tungudalsvirkjun á Ísafirði, auk fjölda annarra. 

Gestir úr heimi vísinda, viðskipta og stjórnmála
Ennfremur taka íslensk orku- og veitufyrirtæki árlega á móti miklum fjölda gesta í sínum höfuðstöðvum. Stór hluti þessara gesta eru raunar ekki ferðamenn í hefðbundnum skilningi, heldur erlendir gestir úr heimum vísinda, viðskipta og stjórnmála, sem í fjölmörgum tilfellum hafa komið hingað til lands gagngert til að kynna sér nýtingu endurnýjanlegra orkugjafa hér á landi.

Samandregið er því ekki óvarlegt að ætla að hátt í eitt hundrað þúsund manns, innlendir sem erlendir ferðamenn úr ýmsum ólíkum áttum, heimsæki virkjanir og önnur mannvirki íslenskra orku- og veitufyrirtæja ár hvert. Þá bendir allt til að mikil fjölgun sé framundan í þessu samhengi, ekki síst í tengslum við væntanlega opnun Heillisheiðavirkjunar í nágrenni Reykjavíkur og jafnframt í ljósi síaukinnar áherslu alþjóðasamfélagsins á mikilvægi nýtingar endurnýjanlegra orkulinda. Þess skal getið að hér eru ekki taldir með gestir vinsælla ferðamannastaða sem tengjast orku- og veitufyrirtækjum, svo sem þau hundruð þúsunda sem heimsækja Perluna og Bláa lónið á ári hverju.

Málþingið er haldið í samvinnu við Rafiðnaðarsamband Íslands, Samorku, Rarik, Orkuveitu Reykjavíkur, SART, Neytendastofu, Læknadeild Háskóla Íslands, Landlæknisembættið, Slysadeild LHS, Heilbrigðistæknifélagið, Rafteikningu og Vinnueftirlit ríkisins.

Fyrirlestrar á erlendum málum verða túlkaðir á íslensku, í boði Rafiðnaðarsambands Íslands.

Óskir þú frekari upplýsinga, þá sendu fyrirspurn á sigurdur@stadlar.is

SKRÁNING