Fréttir

Fréttablaðsgrein Gústafs Adolfs Skúlasonar:

Þegar umhverfisráðuneytið sendi frá sér frétt á dögunum í tilefni útgáfu reglugerðar um brennisteinsvetni í andrúmslofti leituðu tilteknir fjölmiðlar álits Samorku. Þá fannst okkur meðal annars nauðsynlegt að leiðrétta meinlegan misskilning ráðuneytisins í fréttinni, sem við gerðum einnig beint við ráðuneytið. Því miður birtist síðan sama villan í grein umhverfisráðherrans í grein hér í blaðinu nokkrum dögum síðar og því er rétt að halda leiðréttingunni áfram til haga.

Í greininni heldur ráðherrann því fram að viðmiðunarmörk Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar (WHO) um magn brennisteinsvetnis í lofti miðist við bráðaáhrif. Það er rangt, í besta falli afar villandi framsetning. Mörk WHO eru þannig einn hundraðasti af því sem möguleg bráðaáhrif eru skilgreind við. Viðmiðunarmörk WHO eru 150 míkrógrömm í hverjum rúmmetra lofts að meðaltali á sólarhring. Bráðamörkin eru 15.000 míkrógrömm að meðaltali yfir 8 klukkustundir. WHO lætur einmitt almenning njóta vafans með því að setja sín viðmiðunarmörk við 1% af skilgreindum bráðamörkum.

Hellisheiðarvirkjun, sem ráðherra hefur vísað til í þessu sambandi, var tekin í notkun haustið 2006. Á þeim 1.400 dögum sem liðnir eru síðan hefur brennisteinsvetni í byggð aðeins einu sinni farið yfir mörk WHO. Aðrar virkjanir, margar mun minni og fjær allri byggð, munu þurfa að sæta þessum sömu reglum með miklum tilkostnaði.

Í grein sinni, um að verið sé að draga úr mengun jarðvarmavirkjana, tínir ráðherrann til að mörkin séu ennþá strangari í Finnlandi. Hjá Samorku er okkur ekki kunnugt um að Finnar státi af jarðvarmavirkjunum. Þeir gætu því eins skilgreint þessi mörk við núll. Við gætum að sama skapi án nokkurra vandamála skákað Finnum og sett hér mun strangari reglur en þeir hafa gert um rekstur kjarnorkuvera.

Ekki góð stjórnsýsla
Nú er í gildi hér á landi almenn reglugerð sem setur mörk um brennisteinsdíoxíð, köfnunarefnisdíoxíð og köfnunarefnisoxíð, bensen, kolsýring, svifryk og blý í andrúmsloftinu. Í stað þess að bæta brennisteinsvetni við upptalninguna í þeirri reglugerð kaus ráðherrann að setja sérstaka reglugerð um brennisteinsvetni, sem er samhljóða hinni í nær öllum atriðum. Þetta mun seint teljast góð stjórnsýsla.

Hvað brennisteinsvetnið varðar kýs ráðherrann að draga mörkin við einn þriðja af WHO mörkunum, en engin fagleg rök fylgja þeirri ákvörðun. Athyglisvert er að eldri reglugerðin skilgreinir mörk brennisteinsdíoxíðs – sem gjarnan tengist bílaumferð – í lofti hér á landi liðlega sexfalt hærri en WHO mælir með.

Landsvirkjun og Alcan á Íslandi hafa samið um orkusölu til álversins í Straumsvík. Samningurinn er undirritaður með hefðbundnum fyrirvörum, meðal annars samþykki stjórna beggja félaganna. Annars vegar er endursamið um verð á núverandi orkusölu til álversins (2.932 GWst) og hins vegar er samið um afhendingu viðbótar orku (658 GWst) vegna áætlaðrar framleiðsluaukningar álversins.

Nýtt raforkuverð tekur gildi 1. október 2010. Það er í bandaríkjadölum, verðbætt miðað við bandaríska neysluvísitölu og er álverðstenging afnumin. Til að mæta aukinni orkusölu mun Landsvirkjun ráðast í byggingu Búðarhálsvirkjunar og verða útboð auglýst á næstu vikum. Gert er ráð fyrir að afhending orku frá virkjuninni hefjist árið 2013.

Sjá nánar á vef Landsvirkjunar.

Stjórn Jarðhitafélags Íslands auglýsir eftir umsóknum um styrk til íslensks doktorsnema í fagi tengdu jarðhita, til að sækja alþjóðlega jarðhitaráðstefnu. Styrkurinn getur numið allt að kr. 350.000 og umsóknarfrestur árið 2010 er til 16. ágúst. Sjá nánar hér á vefsíðu félagsins.

Fréttablaðsgreins Gústafs Adolfs Skúlasonar:

Miklar vonir eru nú bundnar við ferðaþjónustu sem vaxtargrein í íslensku atvinnulífi.  Óhætt er að fullyrða að orkufyrirtækin leggi þar sitt af mörkum. Í tengslum við landkynningu er þannig gjarnan leitað til íslenskra orkufyrirtækja og þau fengin til að setja þar nýtingu endurnýjanlegrar orku í forgrunn. Dæmi um þetta er íslenski skálinn á heimssýningunni í Shanghai.

Yfir 140 þúsund gestir árið 2009
Á síðasta ári heimsóttu yfir 140 þúsund manns íslenskar virkjanir og upplýsingamiðstöðvar orku- og veitufyrirtækja. Munar þar mest um Hellisheiðarvirkjun sem rúmlega 103 þúsund manns heimsóttu, mest erlendir ferðamenn, en virkjunin er orðin fastur liður í reglulegum ferðum nokkurra ferðaþjónustufyrirtækja að Gullfossi og Geysi. Orkuveita Reykjavíkur tók einnig á móti um tíu þúsund manns á Nesjavöllum, sjö þúsund gestir heimsóttu virkjanir HS Orku á Reykjanesi og um 20  þúsund manns heimsóttu virkjanir og upplýsingamiðstöðvar Landsvirkjunar víða um land. Græna orkan trekkir. Önnur orku- og veitufyrirtæki víðs vegar um land taka einnig á móti gestum og sum fyrirtækin hafa lagt verulega fjármuni í gerð göngustíga, uppgræðslu og kortagerð af svæðum í nágrenni sinna virkjana, að ógleymdri aðstöðu sem beinlínis er reist til að taka á móti gestum. Loks taka þessi fyrirtæki á móti fjölda gesta í sínum höfuðstöðvum. Oft er þar ekki um að ræða ferðamenn í hefðbundnum skilningi, heldur erlenda gesti úr heimum vísinda, viðskipta og stjórnmála.

Bláa lónið er hluti af Auðlindagarðinum í Svartsengi, afsprengi virkjunar, en lónið sóttu 420 þúsund manns árið 2009. Perlan er byggð á heitavatnstönkum. 600 þúsund manns komu í Perluna árið 2009. Helstu leiðir ferðamanna inn á hálendi Íslands eru eftir vegum sem upphaflega tengjast framkvæmdum við virkjanir og línulagnir. Þannig mætti áfram telja. Eins og öll önnur fyrirtæki nýta loks orku- og veitufyrirtæki þjónustu bílaleiga, rútubíla, flugfélaga, veitingaaðila o.s.frv., ekki síst á tímum virkjanaframkvæmda. Hagsmunir greinanna fara því vel saman.

Á ársfundi Landsvirkjunar kynnti Hörður Arnarson, forstjóri fyrirtækisins, upplýsingar um raforkuverð og bar saman raforkuverð til heimila og til stóriðju. Fram kom að raforkuverð til heimila er lægra á Íslandi en í nágrannalöndum en að allur samanburður sé viðkvæmur fyrir gengissveiflum. Þá hafi skattar á raforku mikil áhrif á verð, en þeir eru misháir eftir löndum.

Hvað raforkuverð til stóriðju varðar, þá kom fram að þeir raforkusamningar við stóriðju sem nú eru í gildi hér á landi séu tengdir álverði og hafi í för með sér miklar sveiflur á raforkuverði. Þá sé erfitt að bera saman orkuverð til stóriðju og hins almenna markaðar, þar sem nýtingarhlutfall, magn og tímabil orkukaupa séu ólík. Af þessum sökum greiði stóriðjan lægra verð fyrir raforku frá Landsvirkjun en almennur markaður. Á tímabilinu janúar til febrúar 2010 hafi stórðjufyrirtæki að meðaltali greitt 2,5 kr fyrir hverja kWst á meðan heimili greiði 3,5 krónur fyrir kWst.

Erindi Harðar Arnarsonar má nálgast hér á vef Landsvirkjunar.
 

Jarðhitafélag Íslands fjallaði á vorþingi sínu um skilvirkni leyfisveitinga-, mats- og skipulagsferla í tengslum við jarðhitavirkjanir. Fram kom að um afar flókið ferli getur verið að ræða.

160 formleg erindi til stofnana vegna Hellisheiðarvirkjunar
Þannig greindi Auður Andrésdóttir, sviðsstjóri umhverfissviðs Mannvits, m.a. frá því að á þeim tíu árum sem hún hefði komið að ráðgjöf vegna byggingar og stækkana Hellisheiðarvirkjunar hefði hún alls komið að 160 formlegum erindum til hinna ýmsu opinberu leyfisveitinga- og eftirlitsaðila. Taldi hún einsýnt að hægt væri að einfalda þetta ferli, t.d. með því að afnema matsskyldu vegna einstakra rannsóknarborholna með auknu vægi rannsóknarleyfa og almennt auka sveigjanleika til framkvæmda þegar almennar leyfisveitingar liggja fyrir gagnvart umræddu svæði.

Miðvikudaginn 14. apríl heldur Jarðhitafélag Íslands vorþing sitt á tíu ára afmæli félagsins, í Víðgelmi, Grensásvegi 9, kl. 14:30, að loknum aðalfundi félagsins. Á vorþinginu verður m.a. fjallað um regluverkið tengt jarðhitavirkjunum, skipulags-, mats- og leyfismál og mun umhverfisráðherra m.a. ávarpa þingið. Sjá nánari dagskrá á vef Jarðhitafélagsins.

Verkefnisstjórn um rammaáætlun boðar á næstunni til kynningarfunda víða um land til að kynna niðurstöður faghópa. Fyrsti fundurinn verður Skriðunni, húsnæði menntavísindadeildar HÍ (áður KHÍ) við Stakkahlíð þriðjudaginn 9. mars kl. 14:00. Þá eru niðurstöður faghópanna til umsagnar til 19. apríl. Sjá nánar á vef verkefnisstjórnar um rammaáætlun.

Ætla má að um 800 þúsund tonn af olíu þyrfti til að kynda hýbýli Íslendinga. Þess í stað höfum við jarðhitann og spörum á því 50 milljarða króna á ári í olíuinnflutningi. Þetta sparar okkur jafnframt brennslu 2,5 milljón tonna af CO2 á ári, en ætla má að innan skamms gæti losunarkvóti þess magns kostað um 9 milljarða króna á heimsmarkaði. Jarðhitinn sparar Íslendingum því 50 til 60 milljarða króna á ári, sem ella færu í innflutning á oliu og – innan skamms – í kaup á losunarkvóta. Þetta kom fram í erindi Sigurðar Inga Friðleifssonar, framkvæmdastjóra Orkuseturs, á aðalfundi Samorku.

Húshitun sex til níu sinnum dýrari á hinum Norðurlöndunum
Sigurður fjallaði um afar sérstaka stöðu Íslands hvað varðar græna orkuframleiðslu (með vatnsafli og jarðhita) og lagði áherslu á að afrakstur auðlindarinnar rennur til almennings. Þannig kostar rúmlega 60 þúsund krónur að kynda meðalíbúð í Reykjavík, en í höfuðborgum hinna Norðurlandanna myndi sama kynding kosta á bilinu 390 til 550 þúsund krónur á ári, eða sex til níu sinnum meira.

Raforka til heimila fjórfalt dýrari í Danmörku
Raforkuverð til almennings er að sama skapi mun lægra hérlendis en í samanburðarlöndum, t.d. um fjórðungur af verðinu í Danmörku og rúmur þriðjungur af verðinu í Svíþjóð. Ólíkt samanburðarlöndunum hefur raforkuverð til heimila farið jafnt og þétt lækkandi hér í rúman áratug, að teknu tilliti til þróunar vísitölu neysluverðs. Sigurður sagði það stærðfræðilega ómögulegt að þau 20% raforkunnar sem færu á almennan markað gætu verið að greiða niður þau 80% orkunnar sem fara til stóriðju, eins og stundum er haldið fram.

Græn orka í samgöngum o.fl.
Þá fjallaði Sigurður Ingi um hvernig þessi mikla græna orkuframleiðsla hérlendis yrði tölfræðilegur fengur fyrir Evrópusambandið, sem hefur sett sér háleit markmið um aukinn hlut endurnýjanlegra orkugjafa. Loks fjallaði Sigurður Ingi m.a. um mikil tækifæri til nýtingar raforku í samgöngum hérlendis og hvatti til almennrar meðvitundar um nýtingu innlendra endurnýjanlegra orkugjafa, t.d. með notkun útihitalampa í stað gashitara.

Sjá erindi Sigurðar Inga Friðleifssonar.