Fréttir

Samtök iðnaðarins, Landsvirkjun, Samorka og Efla opnuðu í dag nýjan upplýsingavef https://orkuskipti.is/ á opnum fundi í Kaldalóni í Hörpu.

Á vefnum eru aðgengilegar upplýsingar um orkunotkun, orkuskipti og efnahagslegan ávinning Íslands af orkuskiptum. Ný greining Eflu um efnahagsleg áhrif orkuskipta var einnig kynnt á fundinum.

Helstu punktar:

• Markmið stjórnvalda er að Ísland nái kolefnishlutleysi og fullum orkuskiptum árið 2040 og verði þá óháð jarðefnaeldsneyti fyrst ríkja.
• Orkuskipti eru nauðsynleg til að ná þessum markmiðum og stuðla um leið að auknu orkuöryggi og orkusjálfstæði Íslands.
• Orkuskipti ganga út á að hætta að nota óendurnýjanlega orkugjafa eins og olíu og nota þess í stað endurnýjanlega orkugjafa eins og vatn, jarðvarma, vind og sól.
• Ísland notar um milljón tonn af olíu árlega sem kostar um 100 milljarða króna sem jafngildir verðmæti alls afla úr sjó við Ísland í 6 mánuði.
• Af innfluttri olíu skiptist notkunin í 52% fyrir flugvélar, 26% fyrir skip, 15% fyrir stærri ökutæki og 7% fyrir bíla.
• Jarðhitinn er helsti orkugjafi Íslands. Um 60% af frumorkunotkuninni er heitt vatn til húshitunar, baða og annarrar neyslu. Um 25% frumorkunotkunar er raforka sem ýmist er unnin úr vatnsafli eða jarðhita. 15% frumorkunotkunar er olía.
• Skipting orkunotkunar Íslands án húshitunar er 60% raforka og 40% olía. Ísland telst nettó innflytjandi á orku þar sem orkuframleiðsla hér á landi dugar ekki fyrir orkunotkun.
• Efnahagslegur ávinningur Íslands af orkuskiptum fram til ársins 2060 getur numið 1.400 milljörðum króna sem samsvarar fjármögnun heilbrigðiskerfisins í nær 5 ár.
• Heildarumfang fjárfestinga í raforkukerfinu vegna orkuskipta er talið vera um 800 milljarðar króna sem samsvarar byggingu 10 nýrra Landspítala.
• Orkuskiptin munu draga verulega úr losun Íslands eða sem nemur 88 milljónum tonna CO₂ ígilda. Verðmæti þess eru um 500 milljarðar króna.

Myndir/BIG.

Páll Erland hefur verið ráðinn forstjóri HS Veitna og hefur störf á nýju ári 2023. Hann tekur við forstjórastöðunni af Júlíusi Jónssyni, sem lætur nú af störfum eftir 40 ára starf fyrir HS Veitur.

Páll hefur gegnt starfi framkvæmdastjóra Samorku frá ársbyrjun 2017. Áður en hann kom til starfa hjá samtökunum var hann framkvæmdastjóri Veitna hjá Orkuveitu Reykjavíkur í sjö ár og framkvæmdastjóri virkjana og sölusviðs og síðar Orku náttúrunnar í fimm ár.

Staða framkvæmdastjóra Samorku verður auglýst innan skamms.

Umhverfismánuður atvinnulífsins er nú hafinn með Samtölum atvinnulífsins en þriðji þáttur mánaðarins hefst nú kl. 10:00.

Þar ræðir Lovísa Árnadóttir, upplýsingafulltrúi Samorku við Sigurð H. Markússon forstöðumann nýsköpunar hjá Landsvirkjun sem fer yfir sjálfbærni, hringrás og ný verðmæti hjá Landsvirkjun.

Þátturinn hefst í streymi hér kl. 10:00 og er um 20 mínútur.

Í tengslum við Umhverfisdag atvinnulífsins er allur októbermánuður eyrnamerktur umhverfismálum og þá sér í lagi hringrásarhagkerfinu. Hringrásarhagkerfið snýst um hvernig nýta má hráefni á sem skilvirkastan hátt og fyrirbyggja t.a.m. sóun og losun gróðurhúsalofttegunda með breyttum áherslum í vöru- og þjónustuhönnun. Rannsóknir sýna að búast má við að hringrásarhagkerfinu fylgi jákvæð áhrif á efnahagslífið og landsframleiðslu. Einnig má búast við aukinni samkeppnishæfni hagkerfisins.

Umhverfisverðlaun atvinnulífsins voru tilkynnt við hátíðlega athöfn á Umhverfisdegi atvinnulífsins í dag. Forseti Íslands, Guðni Th. Jóhannesson, tilkynnti verðlaunin. Umhverfisfyrirtæki ársins er Norðurál en framtak ársins á sviði umhverfismála á Sjóvá.

Dagurinn er árviss viðburður og að honum standa Samtök atvinnulífsins, Samorka, Samtök ferðaþjónustunnar, Samtök fjármálafyrirtækja, Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi, Samtök iðnaðarins og Samtök verslunar og þjónustu.

Norðurál
Kolefnisspor áls frá Norðuráli er með því lægsta sem gerist í heiminum og hefur fyrirtækið sett sér það markmið að ná fullu kolefnishlutleysi. Norðurál er þátttakandi í þróunar- og nýsköpunarverkefnum sem miða að því að þróa tæknilega lausnir sem gera það mögulegt.

Norðurál býður viðskiptavinum sínum umhverfisvænt ál undir vöruheitinu Natur-Al™. Það er markaðssett sem íslenskt ál, er rekjanlegt frá upphafi til enda framleiðsluferilsins og vottað af óháðum aðilum. Þegar litið er á ferlið í heild, frá vinnslu hráefna til afhendingar fullunninnar vöru, nemur kolefnisspor Natur-Al™ einungis fjórðungi af heimsmeðaltalinu.

Í umsögn valnefndar segir meðal annars að markmið fyrirtækisins séu skýr og aðgengileg en aðgerðaáætlun Norðuráls í loftslagsmálum samanstendur af vel skilgreindum aðgerðum sem er leiðarvísir fyrirtækisins að settu marki.

Sjóvá
Sjóvá hlýtur verðlaunin umhverfisframtak ársins 2022 fyrir að huga vel að umhverfisáhrifum í starfsemi fyrirtækisins. Verðlaunin fær Sjóvá fyrir fjarskoðunarlausnina Innsýn og að vekja athygli viðskiptavina á umhverfislegum ávinningi sem fæst með framrúðuviðgerð í stað framrúðuskipta.

Í röksemd dómnefndar kemur fram að Sjóvá leiti stöðugt leiða til að minnka umhverfisáhrif af tjónavinnslu með hag viðskiptavina og samfélagsins alls að leiðarljósi. Innsýn og framrúðuplásturs-verkefnið endurspegli þessar áherslur vel og styðji við hringrásarhagkerfið.

Fjarskoðunarlausnin Innsýn gerir tjónamatsmönnum Sjóvá kleift að skoða tjón í gegnum síma viðskiptavinar, og sparar þannig umtalsverðan akstur. Ef miðað er við meðaltal sparnaðar síðustu mánuði má áætla að sparast hafi yfir 100.000 km í akstri frá því lausnin var tekin í notkun í ársbyrjun 2021. Þannig hafi verið komið í veg fyrir losun yfir 15 tonna C02.

Í dómnefnd Umhverfisverðlauna atvinnulífsins sitja Gréta María Grétarsdóttir, formaður, Brynjólfur Bjarnason og Sandra Rán Ásgrímsdóttir.

Umhverfisdagur atvinnulífsins 2022 verður haldinn miðvikudaginn 5. október í Hörpu Norðurljósum kl. 09:00-10.30 undir yfirskriftinni Auðlind vex af auðlind. Húsið opnar kl. 08:30 með morgunhressingu.

Dagurinn er árviss viðburður og að honum standa Samtök atvinnulífsins, Samorka, Samtök ferðaþjónustunnar, Samtök fjármálafyrirtækja, Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi, Samtök iðnaðarins og Samtök verslunar og þjónustu.

Dagskrá umhverfisdagsins 5. október lýkur með afhendingu Umhverfisverðlauna atvinnulífsins og við tekur tengslamyndun og léttar veitingar fyrir fundargesti til kl. 11:00.

Umhverfisverðlaun atvinnulífsins í ár verða veitt fyrirtækjum sem hafa staðið sig vel í umhverfismálum. Veitt verða tvenn verðlaun. Annars vegar verðlaun fyrir umhverfisfyrirtæki ársins og hins vegar framtak ársins. Venju samkvæmt afhendir forseti Íslands Umhverfisverðlaun atvinnulífsins.

Í tengslum við Umhverfisdag atvinnulífsins er allur októbermánuður eyrnamerktur umhverfismálum og þá sér í lagi hringrásarhagkerfinu. Hringrásarhagkerfið snýst um hvernig nýta má hráefni á sem skilvirkastan hátt og fyrirbyggja t.a.m. sóun og losun gróðurhúsalofttegunda með breyttum áherslum í vöru- og þjónustuhönnun. Rannsóknir sýna að búast má við að hringrásarhagkerfinu fylgi jákvæð áhrif á efnahagslífið og landsframleiðslu. Einnig má búast við aukinni samkeppnishæfni hagkerfisins.

Dagskrá
Fundarstjóri er Lovísa Árnadóttir, upplýsingafulltrúi Samorku.

Setning
Halldór Benjamín Þorbergsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins

Ávarp
Guðlaugur Þór Þórðarson, umhverfis-, loftslags- og orkumálaráðherra

Í átt að kolefnishlutleysi
Rannveig Rist, forstjóri Rio Tinto á Íslandi

Pallborð

Anna Þórdís Rafnsdóttir, verkefnastjóri sjálfbærni hjá Kviku og varaformaður IcelandSIF
Björk Kristjánsdóttir, forstjóri Carbon Recycling International (CRI)

Höfum við tíma til að bíða lengur?
Berglind Ósk Ólafsdóttir , sérfræðingur í sjálfbærni hjá BYKO

Ný viðmið í sjávarútvegi
Pétur Hafsteinn Pálsson, framkvæmdastjóri Vísi hf.

Hringrás auðlinda – magn er málið
Dagný Jónsdóttir, forstöðumaður Auðlindagarðs HS Orku.

Pallborð

Grímur Sæmundsen, forstjóri Bláa Lónsins
Þorsteinn Kári Jónsson, forstöðumaður sjálfbærni og samfélagstengsla hjá Marel
Jón Kjartan Jónsson, framkvæmdastjóri Samherji fiskeldi
Umhverfisverðlaun atvinnulífsins 2022

Forseti Íslands, Guðni Th. Jóhannesson, afhendir verðlaun fyrir Umhverfisfyrirtæki ársins og Umhverfisframtak ársins.

Samorka óskar eftir tilboðum í jarðstrengi fyrir dreifiveitur samtakanna; HS Veitur, Norðurorku Orkubú Vestfjarða, Orkuveitu Reykjavíkur og RARIK. Útboðið er auglýst á Evrópska efnahagssvæðinu (EES).

Útboðsgögnin má nálgast á útboðsvefnum. Skilafrestur er til 19. september 2022.

Carbfix hlýtur styrk sem nemur um 16 milljörðum íslenskra króna úr Nýsköpunarsjóði Evrópusambandsins til uppbyggingar á móttöku- og förgunarmiðstöðinni Coda Terminal, Sódastöðinni, í Straumsvík. Miðstöðin verður sú fyrsta sinnar tegundar í heiminum.  Áætlað er að starfsemi hefjist þar um mitt ár 2026 og nái fullum afköstum árið 2031, og mun þá allt að þremur milljónum tonna af CO2 verða fargað á ári hverju. Það nemur um 65% af heildarlosun Íslands árið 2019.

Stærsti styrkur ESB á Íslandi 
Styrkurinn sem Carbfix hlýtur er sá stærsti sem íslenskt fyrirtæki hefur fengið úr sjóðum ESB. Er hann veittur úr Nýsköpunarsjóði ESB sem er einn stærsti styrktaraðili grænna nýsköpunarverkefna og fellur undir stjórn Loftslags- og umhverfisstofnunar ESB (CINEA). Sjóðurinn hefur skuldbundið sig til að ráðstafa um 38 milljörðum evra á tímabilinu 2020-2030 til að styðja við skölun á lausnum sem draga úr kolefnislosunar í evrópskum iðnaði. Stór brautryðjendaverkefni ásamt smærri verkefnum frá löndum innan Evrópska efnahagssvæðisins geta sótt um stuðning frá sjóðnum.

Áætlað er að styrkupphæðin nemi ríflega þriðjungi af kostnaði verkefnisins. Afgangurinn verður fjármagnaður af fjárfestum með þátttöku í sérstöku verkefnafélagi sem þegar hefur verið stofnað, og er dótturfélag Carbfix. Viðræður við áhugasama fjármögnunarðila eru þegar hafnar og lofa góðu.

Undirbúningur að Coda Terminal verkefninu er í fullum gangi. Markmið verkefnisins er að fanga CO₂ úr útblæstri frá iðnaði í Evrópu og flytja með skipum til Straumsvíkur þar sem því verður dælt í geymslutanka við hafnarbakkann. CO₂ verður síðan leyst í vatni áður en því verður dælt djúpt í berglög þar sem það binst í steindum á innan við tveimur árum með Carbfix tækninni.

Carbfix tæknin hefur verið sannreynd sem hagkvæm og umhverfisvæn leið til að binda CO₂ varanlega og koma þannig í veg fyrir áhrif þess á loftslagið. Aðferðin hermir eftir og flýtir fyrir náttúrulegum ferlum.

Flýtir fyrir náttúrulegum ferlum

Undirbúningur að Coda Terminal verkefninu er í fullum gangi. Markmið verkefnisins er að fanga CO2 úr útblæstri frá iðnaði í Evrópu og flytja með skipum til Straumsvíkur þar sem því verður dælt í geymslutanka við hafnarbakkann. CO2 verður síðan leyst í vatni áður en því verður dælt djúpt í berglög þar sem það binst í steindum á innan við tveimur árum með Carbfix tækninni.

Carbfix tæknin hefur verið sannreynd sem hagkvæm og umhverfisvæn leið til að binda CO2 varanlega og koma þannig í veg fyrir áhrif þess á loftslagið. Aðferðin hermir eftir og flýtir fyrir náttúrulegum ferlum.

Nýtt lofthreinsiver Climeworks á Hellisheiði, í samstarfi við Carbfix og Orku náttúrunnar, mun tífalda núverandi afköst föngunar og förgunar á koldíoxíði (CO2) úr andrúmslofti á svæðinu. Fyrir er Orca, lofthreinsiver Climeworks, sem tók til starfa síðastliðið haust og var hið fyrsta sinnar tegundar í heiminum.

Með nýja lofthreinsiverinu, sem kallast Mammoth, fara afköst föngunar á Hellisheiði úr fjórum þúsundum tonna af CO2 á ári í alls 40 þúsund tonn en því er síðan fargað neðanjarðar með Carbfix tækninni, þar sem það hvarfast við berggrunninn og myndar steindir. Framkvæmdir við Mammoth eru hafnar og gert er ráð fyrir að nýja stöðin taki til starfa eftir 18-24 mánuði.

Í nýjustu loftslagsskýrslu Sameinuðu þjóðanna kemur fram að auk verulegs samdráttar í losun er föngun og förgun CO2 úr andrúmslofti nauðsynleg í meirihluta þeirra sviðsmynda sem takmarka hlýnun andrúmsloftsins við 1,5 gráður árið 2100. Í skýrslunni kemur fram að til að ná því markmiði þurfi að fanga allt að 310 milljarða tonna af CO2 úr andrúmsloftinu til næstu aldamóta.

Orka náttúrunnar útvegar lofthreinsiverinu rafmagn, skiljuvatn og kalt vatn, en það verður staðsett í Jarðhitagarði ON á Hellisheiði, eins og Orca sem þar er fyrir.