Björgun hitaveitu

Hraun rann á ógnarhraða yfir Njarðvíkuræðina með þeim afleiðingum að byggð á Reykjanesi varð heitavatnslaus í kuldanum í janúar. Með þrautseigju, elju og sameiginlegu átaki margra aðila tókst að koma nýrri lögn í gagnið á mettíma. Hér er sagt frá björgun hitaveitunnar við ótrúlegar aðstæður.

Undirbúningur fyrir jarðhræringar

Allt frá því að jarðhræringar hófust á Reykjanesi árið 2021 hefur staðið yfir mjög þétt samtal á milli orku- og veitufyrirtækjanna á svæðinu. Tíminn var nýttur í vísindastörf, prófanir, sviðsmyndagreiningar, uppfærslu á neyðaráætlunum og fleira.

Myndband frá ársfundi Samorku 2024.

Vindorka: Þrautreynd og umhverfisvæn

Vindorka: Þrautreynd og umhverfisvæn

Rafmagnsframleiðsla með vindi er þrautreynd og örugg leið til að framleiða rafmagn á umhverfisvænan og árangursríkan hátt. Í nágrannalöndum okkar stendur vindorka undir stórum hluta raforkuþarfar og áform eru um að hraða uppbyggingu hennar í nágrannalöndum okkar til að tryggja aukið framboð, raforkuöryggi og ná loftslagsmarkmiðum stjórnvalda í hverju landi fyrir sig.

Á Íslandi liggja sömu verkefni fyrir. Við þurfum að tryggja raforkuöryggi heimila og fyrirtækja svo þau geti haldið áfram að vaxa og dafna og um leið þarf græna orku í orkuskiptin þar sem jarðefnaeldsneyti verður skipt út fyrir græna orku s.s. í samgöngum.

Vindorka er þeim kostum búin að hægt er að þróa og byggja vindorkuver hraðar en þekkist við nýtingu vatnsafls og jarðvarma, auk þess sem vindorkuver eru að mestu afturkræfar framkvæmdir í landslagi og náttúru. Vindorka er því góð viðbót við þá endurnýjanlegu orkukosti sem nýttir eru í dag og tækifæri til að uppfylla þarfir þjóðarinnar fyrir græna orku á fjölbreyttari máta en nú er gert.

Vandað til verka

Vindorkuverkefni þurfa líkt og önnur að standast mjög strangar kröfur um rannsóknir og umhverfismat áður en þau geta hlotið leyfi. Má þar nefna rannsóknir á gróðurfari, fugla- og vatnalífi og fleira. Um 35 vindorkuverkefni eru til skoðunar í dag hér á landi sem eru mislangt komin í þessu ferli og engin vissa enn um hver þeirra verða að veruleika.

Áhrif vindorkunýtingar eru fyrst og fremst sjónræn og því þarf að vanda staðarval vel. Vindmyllur geta verið ríflega 150 metra háar með spaða í hæstu stöðu og framleiða á bilinu 4-7 MW. Það er því hægt að raða upp ákveðnum fjölda eftir hagkvæmni og hentugleika á hverjum stað.

Líftími vindorkuvera er um 20-25 ár. Í einhverjum tilfellum hafa vindmyllur verið í notkun í allt að 35 ár. Að loknum rekstri þeirra er unnt að reisa nýjar samkvæmt nýjustu tækni eða uppfæra vélbúnað þeirra og auka þannig framleiðslu grænnar orku á sama svæði. Einnig er hægt að taka þær niður og færa svæðið sem næst fyrra horfi. Þannig bindur vindorkunýting ekki hendur framtíðarkynslóða.

Í Evrópu er lögð áhersla á að endurnýta efni úr vindmyllum sem teknar eru úr notkun og um 85-90% hennar er endurnýtanleg. Blöð í myllunum eru byggð úr koltrefjum og unnið er að því að gera þau fullendurnýtanleg. Í takt við breytta tíma hafa evrópsk vindorkufyrirtæki sett fram ákall um að í Evrópu verði lagt bann við að urða blöðin árið 2025. Þannig skuldbinda fyrirtækin sig til endurnýja að fullu aflagðar vindmyllur.

Sameiginlegur ávinningur

Mikill ávinningur felst í því að ná markmiðum stjórnvalda í loftslagsmálum. Í dag notar íslenskt samfélag um milljón tonn af olíu á ári og það kostar okkur 100 milljarða á hverju ári! Með því að nota græna orku framleidda innanlands í stað innfluttrar olíu myndum við fá hreinna loft, meiri fjármuni í okkar sameiginlegu sjóði og aukið sjálfstæði frá öðrum þjóðum með því að vera sjálfum okkur nóg um orku. Af vindmyllum eru greidd fasteignagjöld sem renna til þess sveitarfélags sem það starfar í. Stjórnvöld hafa svo í hendi sér hvernig þau skipta á milli sveitarfélaga sem þannig verða til.

Það er ekki einfalt verkefni að þróa og byggja upp orkuverkefni. Það er því fagnaðarefni að öflug, reynd fyrirtæki og einstaklingar, innanlands sem utan, sýni framþróun vindorku á Íslandi áhuga og séu tilbúin til að leggja í miklar fjárfestingar.

Á heimasíðu Samorku má nálgast algengar spurningar um vindorku og svör og auk þess má hlusta á þáttinn Spurt og svarað um vindorku í hlaðvarpi Samorku, Lífæðar landsins, á öllum hlaðvarpsveitum.

Höfundur greinarinnar er Lovísa Árnadóttir, upplýsingafulltrúi Samorku. Greinin birtist fyrst 4. september á visir.is.

Gróska í nýtingu birtuorku á Íslandi

Sífellt fleiri einstaklingar og fyrirtæki hér á landi eru áhugasöm um að nýta birtuorku (sólarorku) til eigin nota. Tæknin verður sífellt hagkvæmari og með betri rafhlöðutækni og meiri álagsstýringu fer birtuorka að verða raunhæfari kostur.

Um allan heim er gríðarleg gróska í þessum geira og birtuorka er sístækkandi hluti af raforkuframleiðslu í fjölmörgum löndum. Á opnum tæknifundi Samorku í morgun var rætt um möguleika til nýtingar á sólarorku í raforkukerfi Íslands.

Á fundinum tóku til máls þeir Bergur Haukdal, framkvæmdastjóri Netbergs, sem sagði frá þróun í smærri sólarorkuframleiðslu hér á landi. Hann talaði um vaxandi áhuga, til dæmis meðal bænda, til að setja upp sólarsellur en það þyrfti að bæta regluverkið hvað varðar að mata orkuna inn á kerfið. Þá talaði Ólafur Davíð Guðmundsson, tæknistjóri rafmagns hjá Orkunni, meðal annars um hönnun birtuorkukerfa og rafhlöðutækni með hleðslustöðvum sem hafa gefið góða raun. Að lokum fór Kjartan Rolf Árnason, þróunarstjóri RARIK, yfir áskoranir dreifiveitna og tækifærin þegar kemur að birtuorku, en þar þarf að horfa til ýmissa tæknilegra þátta til að nýta þetta sem best.

Upptaka af fundinum:

Óskað eftir tilnefningum til Umhverfisverðlauna

Samtök atvinnulífsins og aðildarsamtök óska eftir tilnefningum til Umhverfisverðlauna atvinnulífsins fyrir 6. september 2024. Verðlaunin verða veitt á Umhverfisdegi atvinnulífsins sem fer fram 22. október.

Nánar um forsendur dómnefndar:

Veitt eru tvenn verðlaun; umhverfisfyrirtæki ársins og framtak ársins.

Dómnefnd velur úr tilnefningum en til að tilnefning teljist gild þurfa fyrirtæki að uppfylla sett viðmið og rökstuðningur þarf að fylgja.

Tilnefna þarf fyrirtæki sérstaklega undir hverjum flokki en einnig er hægt að tilnefna fyrirtæki fyrir báða flokka.

Athugið að einungis er hægt að tilnefna skráð aðildarfyrirtæki Samtaka atvinnulífsins og aðildarfélaga til Umhverfisverðlauna atvinnulífsins.

Að Umhverfisdegi atvinnulífsins standa Samtök atvinnulífsins, Samtök iðnaðarins, Samorka, Samtök ferðaþjónustunnar, Samtök fyrirtækja í fjármálaþjónustu, Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi og Samtök verslunar og þjónustu.

Hægt er að tilnefna fyrirtæki hér.

Landsvirkjun var umhverfisfyrirtæki ársins 2023

Vindorka til umræðu í Kastljósi

Finnur Beck framkvæmdastjóri Samorku og Haraldur Þór Jónsson oddviti Skeiða- og Gnúpverjahrepps voru gestir Kastljóss mánudaginn 19. ágúst. Til umræðu var vindorkunýting á Íslandi, lagaumgjörð hennar, áhrif á ferðaþjónustu, skipting tekna af orkuvinnslunni og fleira.

Skjáskot úr þætti Kastljóss mánudaginn 19. ágúst.

Í máli Finns kom meðal annars fram að Búrfellslundur væri dæmi um hvernig rammaáætlun hafi ekki tekist að ná sátt um orkuverkefni eins og upphaflega var lagt upp með, hann fer í gegnum 12 ára feril, ítarlegar rannsóknir á mörgum mismunandi sviðum en samt sem áður er ekki nægileg sátt.

Finnur sagði einnig að rammaáætlun væri ekki að þjóna heildarhagsmunum þjóðarinnar, því orkuverkefni taka þar svo langan tíma að útilokað er að við náum loftslagsmarkmiðum.

Þáttinn í heild sinni má sjá hér.

Skrifstofa Samorku í sumarfrí

Skrifstofu Samorku verður lokað dagana 22. júlí – 6. ágúst vegna sumarleyfa.

Búast má við að einhver töf verði á því að tölvupóstum verði svarað á þessu tímabili. Ef mikið liggur við er hægt að ná í starfsfólk í síma.

Njótið sumarsins og við bjóðum ykkur öll velkomin til okkar í Hús atvinnulífsins eftir verslunarmannahelgi.

Þrír nýir hlaðvarpsþættir um jarðhræringarnar

Í nýjustu þáttum af Lífæðum landsins er fjallað um undirbúning, viðbragð, lausnir og eftirmála jarðhræringa á Reykjanesi fyrir orku- og veitufyrirtækin og starfsfólk þeirra.

Í fyrsta þættinum, Þegar verstu sviðsmyndir raungerast, ræða þeir Guðmundur Helgi Albertsson verkstjóri á rafmagnssviði á Suðurnesjum, Halldór Halldórsson öryggisstjóri Landsnets og Jóhannes Steinar Kristjánsson umsjónarmaður viðhalds hjá HS Orku um hvernig góður undirbúningur fyrir jarðhræringar skipti sköpum þegar eldgos á Reykjanesskaga hófust. Enginn hafi þó átt von á því að verstu sviðsmyndirnar myndu raungerast.

Í öðrum þætti, Hamfarir fyrir fólk og fyrirtæki, ræðir Petra Lind Einarsdóttir mannauðsstjóri um mannlegu áhrif jarðhræringanna á starfsfólk HS Orku, sem þurfti að yfirgefa vinnustaðinn og mörg hver heimili sín líka, og einnig áhrifin á daglegan rekstur fyrirtækisins.

Í þriðja þættinum, Upplýsingamiðlun þegar mikið liggur við, eru viðmælendurnir Birna Lárusdóttir hjá HS Orku, Sigrún Inga Ævarsdóttir hjá HS Veitum og Steinunn Þorsteinsdóttir hjá Landsneti, en þær eru allar upplýsingafulltrúar. Þær segja frá mikilvægi góðra og ábyrgra samskipta þegar fyrirtæki glíma við krísur eins og í tilfelli jarðhræringa þar sem mikið er undir.

Hér eru allir þættir af Lífæðum landsins aðgengilegir.

Jarðhræringar II: Hamfarir fyrir fólk og fyrirtæki

Jarðhræringar á Reykjanesi hafa reynt gríðarlega á orku- og veituinnviði þjóðarinnar, en hafa ekki síður reynt á fólkið sem staðið hefur í ströngu við að halda þeim gangandi.

Petra Lind Einarsdóttir mannauðsstjóri HS Orku er gestur þáttarins og ræðir hún við Lovísu Árnadóttur um mannleg áhrif hamfaranna á starfsfólkið og á daglegan rekstur fyrirtækisins.

Jarðhræringar III: Upplýsingamiðlun þegar mikið liggur við

Þegar fyrirtæki glíma við krísur er mikilvægt að réttar og ábyrgar upplýsingar komist hratt og vel til hagaðila, fjölmiðla og almennings. Það getur verið krefjandi í mikilli óvissu og undir miklu álagi eins og í jarðhræringunum á Reykjanesi og hvað þá þegar allir eru orðnir sín eigin fréttastofa með snjallsíma í vasanum.

Upplýsingafulltrúarnir Birna Lárusdóttir hjá HS Orku, Sigrún Inga Ævarsdóttir hjá HS Veitum og Steinunn Þorsteinsdóttir hjá Landsneti, fara yfir mikilvægi góðra samskipta í þættinum og reynslu sína af að miðla upplýsingum til réttra aðila þegar mikið liggur við.

Myndböndin sem vísað er til í þættinum má sjá á Vimeo síðu Samorku.