Evrópusambandið kynnir stefnu um viðnámsþrótt vatns

Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins kynnti þann 4. júní nýja Evrópska stefnu um viðnámsþrótt vatns (European Water Resilience Strategy). Hún hefur það að markmiði að vernda og endurheimta vatnshringrásina, tryggja öllum hreint vatn á viðráðanlegu verði auk þess að byggja upp sjálfbæra og samkeppnishæfa vatnstengda efnahagsstarfsemi í Evrópu með góðan viðnámsþrótt. Birna Guttormsdóttir, sem nú starfar sem sérfræðingur hjá Framkvæmdstjórninni, hefur verið í lykilhlutverki við að undirbúa stefnuna á undanförnum mánuðum.

Stefnan er yfirgripsmikil og hefur það hlutverk að styðja aðildarríki ESB við skilvirka stjórnun á nýtingu vatns bæði með innleiðingu núverandi vatnslöggjafar ESB og með yfir 30 sérstökum aðgerðum. Aðildarríkin, héraðsstjórnir og sveitarfélög, en einnig almenningur og fyrirtæki, eru í lykilhlutverki við að hrinda stefnunni í framkvæmd.

„Vatn er ekki bara auðlind, það er okkar líflína. Öfgar í veðurfari valda því hins vegar að álag á þessa auðlind er mikið og nú þegar glíma 30% af landssvæðum í Evrópu við árlegan vatnsskort,“ segir Jessika Roswall, sem fer með umhverfismál, viðnámsþrótt vatns og málefni samkeppnishæfs hringrásarhagkerfis, í framkvæmdastjórninni. „Vatn er sameiginleg auðlind og því sameiginleg ábyrgð, við verðum öll að byrja að nota vatn á skilvirkari hátt,“ bætti Roswall við þegar hún kynnti stefnuna ásamt Teresu Ribera, einum af varaforsetum framkvæmdastjórnarinnar.

Stefnan hefur eins og fyrr sagði tengingu við aðrar vatnsgerðir ESB en þar ber helst að nefna vatnatilskipunina og fráveitutilskipunina. Það er því ástæða fyrir íslensk stjórnvöld, Samorku og haghafa hér á landi að fylgjast með framkvæmd hennar. Þær 30 aðgerðir sem lagðar eru til í stefnunni fela m.a. í sér:

· Skipulagðar samræður við aðildarríki ESB um framkvæmd lagaramma sambandsins.

· Fjárfestingaráætlun að verðmæti yfir 15 milljarða evra með stuðningi frá EIB (Evrópska fjárfestingabankanum),

· Áætlun um stafræna umbreytingu og gervigreind í vatnsstjórnun,

· Stofnun evrópskrar vatnsakademíu og nýsköpunarstefnu fyrir vatnsþol,

· Sterkara rauntímaviðvörunarkerfi gegn flóðum og þurrkum.

Frá og með desember 2025 verður haldið sérstakt þing um viðnámsþrótt vatns annað hvert ár til að fylgjast með framvindu stefnunnar og stefnt er á að gera áfangamat á henni árið 2027.